İnsomnia (Uykusuzluk Hastalığı ) Nedir, Neden Gelişir?

İnsomnia, Latince uykusuzluk anlamına gelmektedir. Çağlar boyunca uyku düzeninin ruh sağlığının olmazsa olmaz bileşenlerinden biri olarak görülmüştür , hatta fiziksel güzelliğin bile uykuyla ilişkilendirmesi kültürel ve toplumsal etkilere sahip olmuştur. Kişi yeterince uyuyamadığında  sürekli  yorgunluk yaşar ve ruhsal sağlığı bozulmaya uğrar.

Bir insanın ortalama uyku miktarı  değişmekle beraber, ortalama 7_ 8 saattir. Gece uyku hormonu olan melatoninin düzenli salgılanması, kaliteli ve de derin uykuya geçişi etkileyen en önemli unsurdur. 22.30 – 03.30 arasında salgılanan melatonin hormonun iyi salınması için  uyunan  yer yeterince karanlık ve sessiz olmalıdır .

İnsomnia rahatsızlığına sahip birey için uyku döngüsü düzensiz ve yetersizdir .Danışanlar, ara ara gerginlikten  veya stresörden dolayı  aniden uykusuzluk durumuyla  karşı karşıya gelirler. Uykusuzluk uzunca zaman sürebilir. bazı bireyler, bir aydan fazla süren, uzun süren  uykusuzluk yaşayabilir. Bu kişilere ise kronik uykusuzluk teşhisi konulur. Kronik uykusuzluk sorunu , düzenli kullanılan ilaçlar, psikolojik problemler  ve birçok durumdan dolayı ortaya çıkabilir. Kişi bu sorunu haftalar boyunca birden çok kez tekraren yaşıyorsa  kronik uykusuzluk durumundan  bahsedilebilir.

Uykusuzluk Neden Görülür ? 

Insomnia, bir kişinin  uykuya dalmasında  ve uykusunu sürdürmede zorluk yaşaması ve kendiliğinden gecmeyen bir durum olarak yaşam kalitesini büyük ölçüde düşüren ve ciddiye alınması gereken bir rahatsızlıktır. Ayrıca  bu bireyler, uykuya dalmaya başlasa da  kısa zamanda  uyanırlar ve tekrar uykuya dalmakta büyük problem yaşarlar.  uyku alamama sonrasında  gün içerisinde yorgunluk ve bitkinlik durumları yaşanır, zaman içerisinde bu rahatsızlık kişilerin psikolojisinde yıkıma  yol açar ve başka sorunlara ortam hazırlar.  Psikolojik olarak  değil yalnız , fiziksel olarak da etkileyen bu durumda  kişiler zamanında ruh sağlığı çalışanlarından yardım almalıdır.

Uykusuzluk Çeşitleri Nelerdir ?

Insomnia’nın iki türü bulunmaktadır ve bunlar; akut insomnia ve kronik  insomnia olarak adlandırılmaktadır. Akut insomnia hastalığı bulunan bireyler uyku bozukluğunu 1 ay dan kısa  bir sürede  yaşarlar. Bu durum, çoğunlukta   kendi kendine kaybolan eğilimi gösterebilir,  Akut insomnia hastalığı  psikolojik bozukluk olarak gelişir. Ayrıca kullanılan çeşitli ilaçlar ve sağlık sorunları  ile de oluşabilir. Kronik insomnia hastalığı bulunan kişilerde ise uyku problemi , aylarca süren bir durumda kendini gösterebilir . Kişi bu durumun farkında olmadan problem daha da derinleşebilir.  Kronik insomniada da stresör  faktörler ön plandadır. Psikolojik durum kadar kişinin bedensel durumu da  etkileyebilir.  Etrafında  yaşanan durumlara göre de kronik uykusuzluk problemi gelişebilir. Insomnia, kronik bir şekilde seyrediyorsa bir uzman tarafından tedavi alınması önerilir. Hasyaya terapi ve psikoeğitim gerekmesi durumunda ilaç ile psikiyatrik ile tedavi uygulanır.

 ( Insomnia ) Hastalığı Neden Gelişir?

Insomnia‘nın oluşması  konusunda  depresyon ,gastrit mide rahatsızlığı  ve tümör gibi ağır durumlar olabilir. Buna  ek olarak bireyin   ilaçlar ve daha  miktarlarda madde / alkol tüketimi de uykusuzluk oluşumuna ortam hazırlayabilmektedir. Genelde  insomnia psikolojik  kökenli olusan  bir hastalıktır. İş yaşamındaki  durumlardan dolayı bireyler  yoğun strese maruz kalabilir   bu olay sonucu kişilerde insomnia hastalığı  görülebilir. Uykusuzluğa yol açan dursunlar özetle şöyledir

• Psikolojik Rahatsızlıklar: Kaygı ve panik bozukluğuna bağlı  rahatsızlıktan dolayı insomnia hastalığı ortaya çıkabilir.
• Yüksek Stres: İnsan sosyal ve çevresel bir bireydir. Bir kişi, iş ve okulda sürekli problemlerle karşılaşabilir ve bundan dolayı  yoğun stresli durumları yaşayabilir. stresli bir yasam  psikolojiyi olumsuz etkileyebilir.
• Fiziksel Problemler: uykusuzluk  altında sağlık problemleri oluşabilir. Seker hastalığı ,mide rahatsızlıkları, kardiyak rahatsızlık, tiroid hormon fazlalığı , nefes darlığı problemleri ( bronşit astım gibi ) ve birçok fiziksel hastalık uykusuzluk oluşumuna temel hazırlayabilmektedir.
• Yeme / Beslenme Alışkanlıkları: Sağlıksız ve öğün atlayarak  beslenmek uykusuzluk  bozukluğuna yol acan onemli etmenlerdendir . Öncelikle  uyku saatine az kala atıştırmak , uyku bozuklukları ve fizyolojik bir çok probleme yol açabilmektedir . Geç saatlerde tuzlu ,acılı  yenen yemekler  uyku düzenini bozacaktır. 

• Kronik Rahatsızlık icin Kullanılan İlaçlar: İlaç kullanımı kisilerde akut veya kronik uykusuzluk oluşmasına yıl açabilir . Antidepresanlar ve antipsikotik olarak kullanılan ilaçlar  kişide uyku döngüsünü bozabilir . Psikiyatri uzmanı ile iletişim halinde olup ilaçlarınızı yeniden gözden geçirebilirsiniz

• Zararlı Alışkanlıklar / Madde – Alkol kullanımı :alkol ve sigara tüketimi, madde  kullanmak uykusuzluk  bozukluğuna  yol açan  davranışlardır. Bu alışkanlıklar  bedensel ve ruhsal problemlere yol açabilmektedir

Uykusuzluk ( Insomnia ) Hastalığı   Olduğumu Anlar miyim?

• Bitkin ve yorgun olunsa bile uykuya dalmada zorluk yaşamak,
• Yeterli uyku vaktine  ulaşmadan, zamanından önce uyanmak
• Sabah  zor bir şekilde kalkmak ve yorgun hissetmek,
• Ruhsal olarak gün içinde  dengesizlikler yaşamak,
•  Çabuk şekilde sinirlenmek ve reaksiyon  vermek,
• Fazla enerjik olmak ve duramamak,
• Anksiyete bozuklukları yaşamak ve kötümser bir ruh halinde olmak,
• Devamlı  uykulu hissetmek ve uyku açlığı yaşamak,
•  Gece yatağa girmeden uyuyabilecek miyim acaba kaygısı yaşamak
• Dikkat ve odaklanmada  büyük zorluklar yaşamak,

• Sürekli uyku verici çay ve ilaçlarla arayış icinde olmak
• Gün içinde bir şekilde sakarlıklar yaşamak,

• Baş ve sırt ağları çekmek,
• Sık sık esneme hali yaşamak,
• Kişiliğe aykırı davranışlar sergilemek gibi belirtileriniz varsa İnsomnia hastalığı olma ihtimali yüksektir.

Sizde veya yakınlarınızda  uykuya dalmakta problem varsa ,  uykusuzluğun daha da  derinleşmemesi için Gökkuşağı Psikiyatri ve Psikoterapi merkezi doktoru Uzm. Dr. Tufan Güneş’ten yardım alabilirsiniz.

Kaliteli ve derin bir uyku, ertesi gün ruh sağlığı  için olmazsa olmazdır.